روش های چاپ در نساجی
روش های چاپ در نساجی به صورت زیر است:
چاپ مستقیم: این روش آسان ترین و ارزان ترین روش است و بیشتر از روش های دیگر کاربرد دارد در این روش پارچه ممکن است زمینه سفید یا روشن رنگی داشته باشد. رنگینه به کمک خمیر چاپ مستقیماً روی پارچه چاپ می شود.
چاپ برداشت: در این روش پارچه مطابق با روش های مناسب رنگرزی و تثبیت می شود. سپس به کمک چاپ رنگ زمینه پارچه طبق طرح از میان برداشته می شود و جای سفید ان باقی مانده یا آنکه هم زمان با از بین رفتن رنگ زمینه رنگ دیگری که تحت تأثیر مواد برداشت کننده قرار نمی گیرد جای آن را می گیرد. حالت اول برداشت سفید و حالت دوم برداشت رنگی نام دارد.
چاپ مقاوم: در این روش از تثبیت رنگینه زمینه یا تماس رنگینه با الیاف در مواضع جاپ شده جلوگیری به عمل می آید. مقاومت در مقابل تثبیت رنگینه زمینه ممکن است به صورت فیزیکی یا با استفاده از مواد شیمیایی باشد. در صورتی که طرح پارچه ابتدا چاپ شده و سپس با یک شابلون تمام باز با خمیر چاپ حاوی رنگینه زمینه چاپ شود آن را (پیش مقاوم) و اگر پارچه بعد از چاپ شدن با یک شابلون تمام باز با خمیر چاپ حاوی رنگینه زمینه با خمیر چاپ مقاوم چاپ شود آن را(پس مقاوم) گویند. چاپ کَلاقه ای یا باتیک یکی از روش های چاپ بر روی پارچه است که در کشورهایی مانند اندونزی، تایلند، سریلانکا، هند و ایران از قدیم کاربرد داشته اند. این روش در ایران بیشتر در تبریز و اسکو رواج دارد و کَلاقه ای نامیده می شود. واژه باتیک ریشه اندونزیایی دارد. در چاپ کلاقه ای، کلیه طرح ها و رنگ ها را با استفاده از واکس و عملیات رنگرزی بر روی پارچه منتقل می کنند. برای این کار بیشتر از پارچه ابریشم استفاده می شود. تاروپود پارچه از واکس پوشیده می شود و هر دو روی پارچه یکسان نقش می شود. رنگ های به کار رفته برای چاپ بیشتر از دسته رنگ های گیاهی مانند روناس، اسپرک، پوست انار و زردچوبه است. یکی از ویژگی های چاپ کلاقه ای ایجاد رگه های رنگی است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از میان این شکست ها به پارچه در حین عملیات رنگرزی بر روی پارچه پدید می آید. ابزار کار چاپ باتیک «تیان» نام دارد که وسیله ای فلزی شبیه به قیف نازک است. همچنین قلم مو، مهر و کارگاه چوبی (برای مهار کردن پارچه) نیز استفاده می شود. روش های چاپ باتیک عبارتند از چاپ مستقیم، چاپ برداشت، چاپ با شابلون، نقاشی باتیک روی پارچه ابریشمی، تار عنکبوتی، قلم مویی، بدون رنگرزی و باندا (پیچشی). استاد حسین گنجینه از استادان معروف این سبک در ایران است.
